ΤΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΣΤΕΛΙΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΥ

Αναδημοσίευση από την ηλεκτρονική εφημερίδα του Κούλογλου για την υπόθεση του καθηγητή Στέλιου Αλεξανδρόπουλου. Καλό είναι να μην ξεχνάμε μερικούς ανθρώπους. Για όσους από μας συμμετείχαν στην προσπάθεια δικαίωσής του να υπενθυμίσουμε ότι η υπόθεση είναι ακόμα ανοιχτή και καλό είναι να την παρακολουθούμε από κοντά.

http://www.tvxs.gr/v10772

Τρία χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από το θάνατο του Στέλιου Αλεξανδρόπουλου. Του αναπληρωτή καθηγητή στο πανεπιστήμιο Κρήτης που πέθανε από ανακοπή, μαχόμενος για αξιοκρατία και διαφάνεια στο ελληνικό πανεπιστήμιο.

Ο Στέλιος Αλεξανδρόπουλος έχασε τη ζωή του, καταγγέλλοντας παρανομίες και αυθαιρεσίες στη διαδικασία εισαγωγής στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του πανεπιστημίου Κρήτης. Καταγγελίες, για τις οποίες παραπέμφθηκε στο Πειθαρχικό Συμβούλιο των μελών ΔΕΠ των ΑΕΙ. Μετά θάνατον, η δικαίωση του ήρθε από την Επιτροπή Διερεύνησης του πανεπιστημίου, η οποία βεβαίωσε πως ο καθηγητής δρούσε με βάση τα νόμιμα και συνταγματικά αναφαίρετα δικαιώματα του.

Το πόρισμα της επιτροπής παράλληλα ανέδειξε το κύκλωμα ευνοιοκρατίας που κυριαρχούσε στο συγκεκριμένο τμήμα, στο οποίο εμπλέκονται τα ονόματα του αντιπρύτανη του πανεπιστημίου, Κ. Λάβδα, της διευθύντριας του μεταπτυχιακού, Μ. Μενδρινού, καθώς και του κοσμήτορα της Σχολής, Δ. Κοτρόγιαννου.

Η υπόθεση Αλεξανδρόπουλου είναι χαρακτηριστική της εκ των έσω υπονόμευσης του δημοσίου πανεπιστημίου, λόγω της υπερβολικής συγκέντρωσης δύναμης σε «ηγετικές ομάδες» του, της διαπλοκής με πολιτικούς παράγοντες και της τεράστιας δυσκολίας άσκησης κριτικής, για να επιτευχθεί η διαφάνεια και η δημοκρατία. Το tvxs θα παρουσιάζει αναλυτικά τις ποικίλες πτυχές της υπόθεσης, μέχρι την έναρξη της δίκης, στο τέλος του μήνα.

Οι πρώτες καταγγελίες

Τον Ιούλιο του 2005, ο επί πτυχίω φοιτητής Κ. Ρητινιώτης διαμαρτύρεται με επιστολή του στη Γενική Συνέλευση του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του πανεπιστημίου Κρήτης, για τη μη εισαγωγή του στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του τμήματος, παρόλο που τα τυπικά προσόντα του υπερτερούσαν άλλων υποψηφίων, οι οποίοι έγιναν δεκτοί.

Ο Κ. Ρητινιώτης δεν είναι ο μόνος παραπονούμενος. Συνολικά, υπάρχουν τουλάχιστον πέντε διαβήματα υποψηφίων για τα οποία οι καθηγητές του τμήματος δεν είχαν πληροφορηθεί ποτέ τίποτα. Λίγες μέρες αργότερα, συγκαλείται η Γενική Συνέλευση Ειδικής Σύνθεσης του τμήματος. Τα μέλη της επιτροπής εισαγωγής στο μεταπτυχιακό υπερασπίζονται τη διαδικασία και χαρακτηρίζουν «αδιανόητη» την επιστολή του Ρητινιώτη.

Ο Στέλιος Αλεξανδρόπουλος δεν συμφωνεί μαζί τους. Προκειμένου να επικυρώσει τα αποτελέσματα της επιλογής στο μεταπτυχιακό, ζητά να κοινοποιηθεί στη συνέλευση ο κατάλογος μοριοδότησης των υποψηφίων –όπως είχε συμβεί, άλλωστε, την προηγούμενη χρονιά. Ο καθηγητής επιμένει, πιθανόν, γιατί δεν είναι η πρώτη φορά που ακούει τέτοιες διαμαρτυρίες. Και στο παρελθόν μία φοιτήτριά του είχε διαμαρτυρηθεί πως αποκλείστηκε άδικα από το μεταπτυχιακό, όμως η υπόθεσή της δεν είχε λάβει έκταση.

Στο τέλος της συνέλευσης παρουσιάζεται ο κατάλογος των επιτυχόντων. Ένα χαρτί με το ονοματεπώνυμο και τον αριθμό μητρώου τους, χωρίς καμία ένδειξη για τη βαθμολογία τους –χωρίς να δείχνει καν την κατάταξή τους. Τα μέλη της συνέλευσης τον επικυρώνουν, με εξαίρεση τον Στ. Αλεξανδρόπουλο, που υποστηρίζει πως η ψήφος του θα εξαρτηθεί από τις διευκρινήσεις που αναμένει. Την πληροφόρηση τού οφείλουν, ουσιαστικά, τρία πρόσωπα: ο κοσμήτορας Δ. Κοτρόγιαννος, ο αντιπρύτανης Κ. Λάβδας και η υπεύθυνη του μεταπτυχιακού Μ. Δενδρινού – τα μέλη της επιτροπής, με άλλα λόγια, που έκανε την επιλογή των υποψηφίων.

Η δημοσιοποίηση της υπόθεσης και η συζήτηση στη Βουλή

Οι βδομάδες περνούν και ο καθηγητής επιμένει με επιστολές του, να αποκτήσει πρόσβαση στην αναλυτική μοριοδότηση των υποψηφίων για το μεταπτυχιακό. Καταγγέλλει αδιαφάνεια και προβάλλει, μεταξύ άλλων, το αίτημά του ενός υποψηφίου που έγινε δεκτός χρησιμοποιώντας
συστατική επιστολή από την Περιφέρεια Κρήτης. Κατηγορείται για έλλειψη εμπιστοσύνης στην επιτροπή επιλογής και για απειρία στις διοικητικές διαδικασίες. Στο τέλος Αυγούστου τού απαντούν ότι οι φάκελοι των υποψηφίων είναι προσωπικά δεδομένα, κι επομένως απόρρητοι. Πρόκειται για ένα έωλο επιχείρημα, σύμφωνα με πόρισμα της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, το οποίο εκδόθηκε μετά το θάνατό του.

Το Σεπτέμβριο του 2005 υποβάλλει ένσταση για τα αποτελέσματα της εισαγωγής τόσο στη Γενική Συνέλευση Ειδικής Σύνθεσης του τμήματος, όσο και στη Σύγκλητο Ειδικής Σύνθεσης. Η ένστασή του, όμως απορρίπτεται και, αφού έχει εξαντλήσει την πανεπιστημιακή οδό, ο Στ. Αλεξανδρόπουλος στρέφεται στο υπουργείο Παιδείας και στον πολιτικό κόσμο. Καταγγέλλει παρατυπίες και παρανομίες, στη Νομαρχιακή Επιτροπή της ΝΔ Ρεθύμνου, σε βουλευτές ΠΑΣΟΚ Κρήτης, στο υπουργείο και στο βουλευτή κ. Δραγασάκη, ο οποίος κατέθεσε σχετική ερώτηση στη Βουλή. Το Νοέμβριο του 2005, ο υφυπουργός Παιδείας Σπ. Ταλιαδούρος, απαντώντας σε ερώτηση του Γ. Δραγασάκη στη Βουλή ανακοινώνει ότι «το υπουργείο ζήτησε από την πρυτανεία να ερευνήσει το θέμα». Μετά την επερώτηση Δραγασάκη το θέμα φαίνεται να λήγει. Από τότε άλλωστε έως την ημέρα του θανάτου του, ο Στέλιος Αλεξανδρόπουλος δεν προχώρησε σε καμιά άλλη ενέργεια, νομική η πολιτική, σχετική με την υπόθεση.

Το υπουργείο όντως ζητά με επιστολή του στις 4 Νοεμβρίου την επείγουσα διερεύνηση την υπόθεση. Ο πρύτανης του πανεπιστημίου απαντά στο υπουργείο στις 18 του μήνα και την ίδια ημέρα στέλνει επιστολή στον καθηγητή Γ. Πυργιωτάκη, να ξεκινήσει εμπιστευτική έρευνα. Έρευνα όμως, όχι για το αν ήταν αξιοκρατική η επιλογή των μεταπτυχιακών φοιτητών, αλλά με βάση το άρθρο 126 του υπαλληλικού κώδικα, που ερευνά την τέλεση πειθαρχικού παραπτώματος των μελών ΔΕΠ! Στις 23 Ιανουαρίου 2006, το πανεπιστήμιο λαμβάνει από το υπουργείο και δεύτερη εντολή διερεύνησης της υπόθεσης, ύστερα από ένσταση που κατέθεσαν τρεις φοιτητές οι οποίοι δεν εισήχθησαν στο μεταπτυχιακό: οι Κ. Ρητινιώτης, Κ. Χρήστου και Π. Ε. Μουρατίδου.

Εν τω μεταξύ, η «ηγετική ομάδα» του τμήματος (όπως αναφέρεται στο πόρισμα της Επιτροπής Διερεύνησης), οι κκ. Κοτρόγιαννος, Λάβδας και Μενδρινού επιδίδονται σε κύκλο επιστολών, στις οποίες οι κατηγορίες τους κατά του Στ. Αλεξόπουλου όλο και βαραίνουν. Κάνουν λόγο για «διασυρμό», «πλήγμα στο κύρος και το γόητρο του πανεπιστημίου» και αναφέρουν ότι ο «Αλεξανδρόπουλος θίγει την τιμή και την υπόληψη τόσο καθηγητών όσο και του θεσμού» – χρησιμοποιώντας λεξιλόγιο πανομοιότυπο με εκείνο που θα χρησιμοποιηθεί αργότερα στο παραπεμπτικό του Στ. Αλεξανδρόπουλου σε πειθαρχική δίωξη. Καμιά από τις επιστολές των κ.κ. Κοτρόγιαννου και Μενδρινού προς τον Πρύτανη δεν κοινοποιείται στον κ. Αλεξανδρόπουλο, ώστε να έχει τη δυνατότητα απάντησης.

Η πειθαρχική δίωξη

Το πόρισμα του καθηγητή Πυργιωτάκη, με ημερομηνία 23 Φεβρουαρίου 2006 συμπεραίνει ότι η διαδικασία εισαγωγής στο μεταπτυχιακό ήταν άψογη και ότι τέθηκε σε εφαρμογή με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Η έκθεση Πυργιωτάκη συντάσσεται ως απάντηση στο έγγραφο του Υπουργείου, και αυτό ρυθμίζει ως ένα βαθμό το περιεχόμενο και το ύφος της. Χρησιμοποιείται ωστόσο εν αγνοία του ιδίου για την τεκμηρίωση της παραπομπής σε πειθαρχική δίωξη. Όντως, δύο μήνες μετά, ο πρύτανης του πανεπιστημίου, Ι. Παλλήκαρης, ζητά την πειθαρχική δίωξη του Στ. Αλεξανδρόπουλου. Το παραπεμπτικό, που κοινοποιείται στον καθηγητή μέσα στις ημέρες του Πάσχα, τον κατηγορεί για «παράνομες και αυθαίρετες ενέργειες», για «αβάσιμη και δημόσια κριτική» που «θίγει την επιστημονική και την επιστημονική και προσωπική τιμή και υπόληψη μελών ΔΕΠ» και για «συμπεριφορά βαρέως απάδουσα στην αξιοπρέπεια πανεπιστημιακού λειτουργού».

Όπως επισήμανε αργότερα η Επιτροπή Διερεύνησης της υπόθεσης, στο παραπεμπτήριο έγγραφο περιλαμβάνονται ανακρίβειες και λανθασμένοι ισχυρισμοί. Σύμφωνα με την ίδια επιτροπή, «το παραπεμπτήριο έγγραφο, όσο και αν δεχθεί κανείς ότι πρέπει να έχει κάποια “εισαγγελική” μορφή, περιέχει βαρείς και αναιτιολόγητους χαρακτηρισμούς για τον Στέλιο Αλεξανδρόπουλο, όσο και συχνά αστήρικτες αιτιάσεις. Το κείμενο του –που παρεμπιπτόντως μάλιστα, αποτελεί μνημείο συντακτικής ανεπάρκειας και νοηματικής συγχύσεως– κάνει ουσιαστικά μια προσπάθεια να προσαρμόσει αδόκιμα το κατηγορητήριο στη σχετική νομοθεσία του 1932, αντιγράφοντας μάλιστα κατά λέξη τις τελευταίες παραγράφους της».

Το παραπεμπτικό αναφέρεται και στην υπόθεση της εκλογής ως επίκουρου καθηγητή στο τμήμα του υποψήφιου Εμ. Αλεξάκη, ο οποίος απορρίφθηκε από επιτροπή όπου συμμετείχαν οι Λάβδας και Μενδρινού. Ο Στ. Αλεξανδρόπουλος είχε και πάλι εκφράσει σοβαρές ενστάσεις για το χειρισμό του ζητήματος – γεγονός που χρησιμοποιήθηκε για να ενισχύσει την «εικόνα» του ως ανθρώπου που δημιουργεί συνεχώς προβλήματα στο πανεπιστήμιο.

Ας σημειωθεί ότι η πρακτική της απευθείας παραπομπής στο Πειθαρχικό Συμβούλιο των μελών ΔΕΠ των ΑΕΙ, όπου συμμετέχει και ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, δεν είναι καθόλου συνηθισμένη. Όταν δημιουργείται κάποιου είδους ένταση μέσα σε πανεπιστημιακό τμήμα, αρχικά ο πρύτανης καλεί τον φερόμενο ως υπεύθυνο για να του εκθέσει τα επιχειρήματά του και, στη συνέχεια, εάν συντρέχει λόγος, τον οδηγεί στο πειθαρχικό όργανο του πανεπιστημίου. Κάτι που δεν έγινε στην περίπτωση του Στ. Αλεξανδρόπουλου.

Ο θάνατος

Στις 3 Μαΐου 2006 συγκαλείται συνέλευση για την έγκριση του προγράμματος σπουδών. Από τη συνέλευση έλειπαν δικαιολογημένα ο καθηγητής Δ. Γράβαρης με εκπαιδευτική άδεια, και ο Κ. Λάβδας που είχε το δικαίωμα ως αντιπρύτανης να λείπει. Ο κοσμήτορας Κοτρόγιαννος επικαλείται «έλλειψη απαρτίας» και προτείνει να αναβληθεί η συνέλευση για δεκαπέντε ημέρες. Ο Στ. Αλεξανδρόπουλος, φορτισμένος πολύ ψυχολογικά, ζητά επίμονα το λόγο εκτός διαδικασίας. Όταν τελικά του δίνεται η δυνατότητα να μιλήσει, ανακοινώνει στους συναδέλφους του την πειθαρχική του δίωξη και δηλώνει ότι αρνείται να μπει σε επιστημονικό διάλογο με τους «διώκτες» του, κ..κ. Κοτρόγιαννο, Λάβδα και Μενδρινού. Μετά την επιστροφή του στο γραφείο του, ο Στέλιος Αλεξανδρόπουλος αποβιώνει αιφνιδίως. Ο θάνατος του αποδίδεται από τον ιατροδικαστή σε «υπερτασική– ισχαιμική καρδιοπάθεια».

Η δικαίωση

Η κρίση που ξεσπά στο πανεπιστήμιο, η έντονη δημοσιότητα και οι αντιδράσεις αναγκάζουν τη Σύγκλητο να ορίσει στις 16 Μαΐου το 2006 τριμελή επιτροπή διερεύνησης, αποτελούμενη από την Σ. Παπαδοπούλου, Κοσμήτορα της Σχολής Θετικών και Τεχνολογικών Επιστημών, και τους καθηγητές του Τμήματος Φυσικής Γ. Γραμματικάκη και Ελ. Οικονόμου. Η Επιτροπή είχε ως εντολή να ερευνήσει όλες τις πτυχές του θέματος Αλεξανδρόπουλου περιλαμβανομένης και της άσκησης πειθαρχικής δίωξης.

Τα μέλη της επιτροπής συντάσσουν ξεχωριστά πορίσματα. Ο κ. Οικονόμου ακολουθεί ουδέτερη στάση: δηλώνει ότι έπρεπε να ζητηθεί απ’ τον καθηγητή να υποστηρίξει τις θέσεις του πριν από την παραπομπή του, αλλά δεν εκφράζει άποψη για τη διαδικασία εισαγωγής στο μεταπτυχιακό. Τα πορίσματα των άλλων δύο είναι καταπέλτης – ενώ ταυτόχρονα κάνουν αναφορά στο «ιδιαίτερο ήθος του Στ.Α., αλλά και τo σεβασμό του απέναντι στα θεσμικά όργανα του Πανεπιστημίου».

Το πόρισμα του κ. Γραμματικάκη για παράδειγμα συμπεραίνει μεταξύ άλλων ότι «το αίτημα ενός μέλους ΔΕΠ, όπως ο Στ.Α. να έχει πρόσβαση, έστω εμπιστευτική, σε κάθε στοιχείο της αναλυτικής αξιολόγησης, θεωρείται ως νόμιμο και αναφαίρετο του δικαίωμα […] Μετά την απόρριψη των ενστάσεων του και την μη παροχή των αναλυτικών στοιχείων, οι καταγγελίες του Στ.Α. προς το ΥπΕΠΘ αποτελούν μια τελευταία προσπάθεια να διερευνηθούν επί της ουσίας οι καταγγελίες του. Έπρεπε όμως να είναι περισσότερο διστακτικός στην ανάμιξη κομματικών οργανώσεων. Κάθε πάντως ενέργειά του κρίνεται αφ εαυτής, και αποτελεί αναφαίρετο συνταγματικό του δικαίωμα […] Διαπιστώθηκε ότι υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις ευνοίας για πέντε από τους επιτυχόντες στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα, ενώ τρεις άλλοι εμφανίζεται ότι αδικήθηκαν. […] Ενώ δεν αμφισβητείται το νομότυπο της, η πειθαρχική δίωξη του Στ.Α. τόσο ως προς την ουσία όσο και ως προς την δικαιολόγηση της, είναι διάτρητη. Η όποια δυσφήμηση του Π.Κ. και μελών του, την οποία επικαλείται το κατηγορητήριο, υπήρξε έμμεσα η συνέπεια ενός αιτήματος διαφάνειας, που όπως είχε ακαδημαϊκό χρέος διατύπωσε πολλές φορές ο Στ.Α., χωρίς ωστόσο το αίτημα του να ικανοποιηθεί. Οι ενέργειες του υπήρξαν άλλωστε, και ανεξάρτητα αν εγκρίνονται η όχι από το κάθε μέλος της ακαδημαικής κοινότητας, νόμιμες και εντός των πλαισίων της συνταγματικών του δικαιωμάτων. […] Οσο για την υπόθεση Αλεξάκη, που συνιστά το δεύτερο σκέλος του κατηγορητηρίου, αποτελεί μια δυσάρεστη αλλά όχι ασυνήθη στα πανεπιστημιακά πράγματα περίπτωση, και μόνον για τη φραστική οξύτητα του μπορεί να επικριθεί ο Στ.Α. […] Οι ευθύνες λοιπόν του Πρύτανη, με την πολιτική η την ακαδημαϊκή τους διάσταση, αλλά και όσων προκάλεσαν την πειθαρχική δίωξη του Στ.Α., είναι ορατές. Η ακριβής όμως εκτίμηση, όπως και ο καταμερισμός τους, εναπόκειται στην κρίση τού κάθε μέλους της πανεπιστημιακής κοινότητας».